Wie ben ik?

Een (gescheiden)moeder van twee prachtige, totaal verschillende meiden. Zeer loyaal en een – naar horen zeggen – liefdevolle en geduldige kleuterjuf met ondertussen alweer 16 jaar ervaring op dezelfde werkplek, vriendin van een nieuwe liefhebbende partner. Iemand die van gezelligheid en sociale interacties houdt en handelt vanuit goede intenties en dit ook van anderen verwacht. Maar ook een onzekere vrouw die altijd alles in twijfel trekt als het haar eigen acties betreft, altijd maar bang is voor de mening van een ander en denkt dat een ander het beter kan of weet. Iemand die eigenlijk helemaal niet graag op de voorgrond treedt maar juist nu het gevoel heeft dit te moeten doorbreken om anderen te kunnen helpen. Een moeder met een rugzak, die ook met d’r handen in het haar heeft gezeten en constant twijfelde of ze het wel goed genoeg deed en doet, afvragend of haar eigen kind wel van haar hield omdat ze – voor haar gevoel – expres het bloed onder d’r nagels vandaan wilde halen. 

“Waarom moet ze nou altijd zo moeilijk doen? Wat gaat hier mis, wat doe ik verkeerd?” Een vraag die ik mezelf herhaaldelijk vaak stelde in die periode. Ik had al 10 jaar een succesvolle baan als kleuterjuf en heb zeer zelden conflicten met ouders en kinderen. Maar thuis? Waarom lukt het me daar niet om de situatie onder controle te krijgen? Achteraf gezien was dat geen eerlijke vergelijking. Ten eerste is je rol als leerkracht anders dan als moeder en ten tweede, mijn oudste dochter was een voorbeeldig kind waar andere ouders jaloers op waren. Bijna alles verliep vlekkeloos zonder al te veel gedoe, dus ik deed toch iets goed. Wat was het dan?

“Zou ik haar dan toch te weinig aandacht geven?” Het schuldgevoel dat ik haar te kort zou doen groeide met de dag. Waar mijn oudste dochter wel graag liet blijken hoeveel ze van me houdt door mij vaak op te zoeken en genegenheid te bieden en ditzelfde van mijn kant uit kon waarderen, wilde mijn jongste niet aangeraakt worden, niet op schoot, geen langdurige knuffels of kusjes tenzij hier zelf behoefte aan had. En dat was helaas minimaal. 

Toch kon ik me niet helemaal vinden in de beschuldiging die ik mezelf oplegde, want ik deed er alles aan om dit gevoel ook met mijn jongste te delen. Het enige verschil was dat zij mij leek af te wijzen. Alles moest bij haar vluchtig, zonder al te veel hechting aan mij. Het voelde alsof ze niet bij mij hoorde, alsof ze mij niet wilde…

Anderen merkten vaak alleen haar scherpe blik, levendige blauwe ogen, haar vrolijkheid, intelligentie, energie, humor en andere prachtige karaktertrekken op. Allemaal waarheden! Maar zodra ik na een lange werkdag thuiskwam, begon ze meestal meteen met uitdagen en jengelen. We belandden al gauw weer in die negatieve spiraal, ook al deed ik nog zo mijn best om haar liefdevol te begroeten en de aandacht te geven die ze nodig had. Gelukkig gaf mijn moeder vaak aan dat ze echt de hele dag lief was geweest, wat heel fijn was om te horen. Op de crèche was zij wel wat gesloten, maar verder een voorbeeldig kind. Buiten de deur verliep het dus vaak probleemloos gelukkig . “Ligt het dan toch aan mij?”. Dan hadden we daarnaast ook nog te maken met co-ouderschap waardoor we elkaar soms twee of drie dagen moesten missen en dus nog meer uit verbinding raakten. Het ontstaan van hechtingsproblematiek lag op de loer, al besefte ik dit toen nog niet. Maar dat er iets moest veranderen besefte ik al te goed!

Het was alleen op. Ik kon niet meer de leuke ouder zijn die ik eerst was. Fysiek en emotioneel uitgeput. We vonden elkaar soms even niet zo lief meer op zijn zachtst gezegd. De scheiding had er ondertussen ook flink ingehakt. Het maakte het er in ieder geval niet beter op. Daarnaast werkte ik ook meer dan drie dagen waardoor ik mijn aandacht niet meer goed kon verdelen.

Ik had het een en ander al geprobeerd. Algemene opvoedtips toegepast, voetreflextherapie ingezet, een kindercoach ingeschakeld, rustgevende druppeltjes, etherische olie. Hoe strenger ik er bovenop zat, hoe bozer zij -maar ook ikzelf- meestal werd. Soms moest ik de situatie ‘escaleren om te de-escaleren’. Ik werd zó boos waardoor ze -een soort van – wakker geschud werd uit haar driftbui, om uiteindelijk – als iedereen weer rustig was – te werken aan een oplossing. Dit was uiterst onprettig omdat ik iedereen in mijn directe omgeving – inclusief mijzelf – opzadelde met een wanhopige uitbarsting van opgekropte emoties waar ik later spijt van had. Schuldgevoel was het gevolg. “Dit past niet bij mij, zo ben ik niet en zo wil ik niet zijn!” Maar ik kon soms niet anders. Dacht ik.

Niets leek te helpen de onstuimige band te verbeteren. Niets hielp om die onrustige nachten te kalmeren. Ons lontje werd steeds korter. Er waren nauwelijks nog momenten dat ze wilde knuffelen. Er ontstond constant strijd om alledaagse dingen. Ze werd opstandiger en bozer. We groeiden uit elkaar.

Ze was nog geen 3…

Verbinding

Toen ik eerder met mijn oudste dochter bij een kindercoach was om haar preventief te helpen omgaan met de scheiding – aangezien ze een piekeraar is – kreeg ik de tip om reflextherapie toe te passen wanneer ze net in bed lag. Het idee was dat dit haar zou helpen ontspannen en mogelijk haar inslaapprobleem zou verbeteren. Hoewel reflextherapie een uitgebreide theorie heeft, kwam het in de praktijk neer op het kruislings wrijven over haar ledematen. Ik besloot hier zachte muziek aan toe te voegen in de hoop dat ze ontspannen in slaap zou vallen. Helaas werkte dit niet voor haar. 

Wat er wel gebeurde, is dat mijn jongste dochter hier lucht van kreeg en hetzelfde wilde. Terwijl ik juist opgelucht was dat zij weinig aandacht nodig had bij het inslapen- afgezien van enkele uitdagingen die voor het slapengaan plaatsvonden – en ik niet kon wachten om mezelf in de bank te installeren voor mijn eigen qualitytime (om vervolgens na 10 minuten in slaap te vallen). Maar nee, ik wilde mijn aandacht pedagogisch verdelen, al was dat een pittige investering die het van mijn – bijna lege – batterij vroeg. Maar het moest zo zijn. Er ontstond namelijk iets magisch! 

De combinatie van rustgevende muziek en lichaamscontact zorgde ervoor dat ik haar voor het eerst langdurig mocht aanraken. Het feit dat ik haar hand ontspannen in de mijne mocht vasthouden, ontroerde mij zo erg dat ik stiekem zat te huilen naast haar bed terwijl zij genoot van dit ontspannen moment. We kwamen letterlijk weer in verbinding. Ik ben op dit moment nog steeds enorm dankbaar voor die ervaring! Het gevoel van onvoorwaardelijke liefde stroomde door mijn lichaam. Ze sliep die nacht aan één stuk door! Ik wist niet wat me overkwam toen ik de ochtend erna wakker werd, zonder me te kunnen herinneren dat ik eruit ben geweest om haar te troosten/kalmeren. Vanaf die nacht begon de transformatie en besloot ik: “Dit wordt ons bedritueel!”

Persoonlijke ontwikkeling

Overdag kon zij nog steeds monsterlijk moeilijk zijn maar dit gedrag verminderde wel naarmate we allebei weer goede nachten slaap konden pakken. Ons lontje werd langzaamaan langer. Ik zocht online naar motiverende sprekers en kwam daar o.a. Wayne Dyer, Tony Robbins en Michael Pilarczyk tegen en ben me gaan verdiepen in meditatie. Mede door hen kwam ik op het pad van persoonlijke ontwikkeling terecht. 

“The more I learn, the more I realize I don’t know”

– Albert Einstein

Waarbij ik daarvoor putte uit opgedane kennis vanuit mijn opleiding/baan en (onbewust) elementen uit mijn eigen opvoeding toepaste, besloot ik om het boek uit mijn opleiding; ‘Kleine ontwikkelingspsychologie deel I het jonge kind’ van R. Kohnstamm er nog eens bij te pakken. Daarnaast leende ik ‘Luisteren naar kinderen’ van Dr Thomas Gordon en even later bestelde ik het boek van Tischa Neeve; ‘Inspiratieboek voor leuker en makkelijker opvoeden’. Alle boeken hebben mijn inzicht vergroot, inclusief het begrip dat genen wel degelijk een rol kunnen spelen in gedragskenmerken of het risico op bepaalde gedragskenmerken kan vergroten. Gedrag wordt echter ook sterk beïnvloed door omgevingsfactoren. Het is dus een complex samenspel van genetische factoren, omgeving en opvoeding. Ik heb geleerd dat ik sommige karaktereigenschappen moet accepteren, en dat ik mijn benadering moet aanpassen aan de onderliggende behoeften van mijn dochter. 

Wat me het meest raakte, is het document van Alfie Kohn; Samenvatting van onvoorwaardelijke opvoeding. Deze kun je verderop terugvinden.

Met al deze nieuw verkregen inzichten, vielen alle puzzelstukjes op zijn plek. 

“If you change the way you look at things, the things you look at change.”

– Wayne Dyer

Emotieregulatie

Daarnaast besefte ik dat ik zelf ook beter moest leren omgaan met emoties. Ik was gewend om alles voor mezelf te houden, “niet piepen” maar sterk en krachtig zijn… En door! Ik had in de afgelopen jaren een overlevingsmechanisme aangeleerd waar weinig ruimte was voor mijn ‘echte’ gevoelens en emoties. Ik drukte ze weg. Ik heb nou eenmaal veel geduld met mensen en mijzelf. Pas als iemand echt flink over mijn – vage – grens heen ging, kwam alles eruit. De eerder genoemde ‘uitbarsting van agressiviteit’ wat natuurlijk niet eerlijk was. Sommigen noemen het ook wel ‘zegeltjes plakken’. Bij een volle kaart is het bingo. Na de ontploffing kwam het verdriet en machteloosheid. 

“Wat we niet mogen zeggen, kroppen we op. Het transformeert zich in slapeloosheid, tranen, twijfels, pijn en verdriet… Wat we niet zeggen sterft niet, het doodt ons van binnen.”

De hele situatie was een enorme aanslag op mijn gemoedstoestand. Het brak me die periode echt op. Elke dag zat ik huilend in de auto omdat ik me schuldig voelde over alles wat er nu gaande was. Uiteindelijk besloot ik ook hulp te zoeken voor mezelf, in eerste instantie om de scheiding te verwerken. Met behulp van EMDR kon ik veel van mijn oude emotionele bagage loslaten en een nieuwe start maken. Ik voelde me herboren! Toch zal ik nog altijd beter mijn grenzen moeten bewaken en die durven aan te geven of serieus te nemen, al weet ik soms niet direct waar mijn grenzen liggen. Het kost mij nog steeds moeite om mijn gevoelens te ordenen en te begrijpen, zeker in nieuwe situaties. Dat vraagt soms om wat verwerkingstijd alvorens ik het kan aangeven. Het onzekere stemmetje in mijn hoofd zal er altijd wel zijn ben ik bang, al sta ik ondertussen een stuk steviger in mijn schoenen dan een paar jaar terug.

Wat mij vooral veel steun gaf bij mijn opvoeding – en nu nog steeds – zijn de woorden van Tischa Neeve; 

“Hoe pedagogisch verantwoord je het allemaal ook wilt aanvliegen, je bent een mens, met alle menselijke emoties die er zijn. Het is een onmogelijke opgave om altijd de voorbeeldige ouder te zijn en dat hoeft gelukkig ook niet. Als je af en toe je stem verheft of heftig reageert, is dat helemaal niet erg. Maar het is wel iets om alert op te blijven. Gebeurt het vaak of zelfs stelselmatig, dan richt het namelijk wel schade aan bij een kind.”

Ik deed sowieso altijd al mijn best om het zo verantwoord mogelijk aan te pakken, dat durf ik nu wel te zeggen. Het moest alleen anders. Omdenken dus. “Als je blijft doen wat je deed, krijg je wat je kreeg.” 

Omdenken begint altijd met een probleem. Zonder problemen geen omdenken. En een probleem bestaat uit twee dingen: feiten en verwachtingen. Zodra je een tegenstelling ervaart tussen die twee, tussen wat-zou-moeten-zijn en wat-is, ervaar je iets als een probleem. Door de feiten en verwachtingen grondig te onderzoeken, kun je de stap maken van ja-maar (het is niet wat het zou móeten zijn en dat is een probleem) naar ja-en (het is, wat het is). Vervolgens kijk je welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan door de feiten volledig te accepteren, dus volledig ‘ja’ te zeggen tegen de realiteit.

“Met omdenken maak je van een probleem een feit en van een feit een nieuwe mogelijkheid.”

https://www.omdenken.nl

Strategie

Ik stelde mezelf het doel om op een andere manier het probleem – dat een feit werd – aan te vliegen. In plaats van de strijd aan te gaan, te accepteren hoe ze is, maar haar met meer geduld en liefde te benaderen op de momenten dat ze het het hardst nodig had. Haar gedrag was inderdaad vaak een uiting van onmacht en frustratie. Ze wilde alles zelf doen, wat begrijpelijk was, maar dit nam veel tijd in beslag en paste niet altijd in mijn drukke schema. Ze kon echter niet goed omgaan met het feit dat ze moest meebewegen met mijn planning voor de dag, wat logisch is. Het maakte haar niet uit dat ik nog boodschappen moest doen, naar school moest, of naar mijn werk moest gaan en zij naar de crèche of oma. 

Mijn nieuwe strategie was om haar – tijdens heftige driftbuien – te knuffelen, mits dat mogelijk was en anders liet ik haar eerst even met rust. In plaats van in het heetst van de strijd de discussie aan te gaan, gaf ik haar ruimte om haar emoties te uiten. Wanneer de hevigste bui voorbij was, nam ik haar in mijn armen en knuffelde ik haar. Dit was eerder niet mogelijk. Door het verbindende avondritueel konden we elkaar weer oprecht knuffelen. Daarna kon ik haar rustig uitleggen hoe we verder zouden kunnen gaan, waarbij ik haar gevoelens en wensen in overweging nam. Dit was natuurlijk niet altijd mogelijk. Er waren ook momenten waarop ik duidelijke grenzen moest stellen, zoals haar onder mijn arm meenemen de auto in, zodat mijn oudste dochter op tijd op school zou komen en ik op tijd op mijn werk kon zijn. Natuurlijk was ze dan boos en moesten we even door dat ongemak heen, maar wat moet, dat moet. 

Rolmodel

Ook zocht ik voor mezelf een rolmodel. “Wie benijd ik in de opvoeding?” Ik vond dit in een tante van mij. Ik voel me altijd op mijn gemak bij haar. Ook op de manier hoe ze vroeger haar – best wel ondeugende – zoons benaderde. Ik kan me niet herinneren dat ze ooit boos werd, en toch hebben haar zoons ontzettend veel respect voor haar en hebben zij zich ontwikkelt tot twee super vriendelijke en sociale mannen. Mijn tante is zo’n prachtvrouw die van nature mensen goed kan inschatten, en dus ook de behoefte van haar zoons toen zij in die opgroeiende fase zaten. Ze kan accepteren dat bepaalde gedragingen nu eenmaal bij een bepaalde leeftijd en het karakter van het kind horen. Ik vroeg me vaak af hoe zij met bepaalde situaties zou omgaan, en dat gaf me steun.

Communicatie

Ik besloot mijn manier van communiceren aan te passen, zoals ik dat eigenlijk ook al op mijn werk deed, omdat het nu eenmaal om andermans kinderen ging. In plaats van bevelen uitdelen zoals: “Ga nou zitten, drink je drinken op, trek je pyjama aan!” vroeg ik het vriendelijk aan ze en gebruikte ik vaak het woordje alsjeblieft. Het had onmiddellijk effect. Ze begon beter te luisteren en mijn toon was aanzienlijk vriendelijker, wat mij weer een beter gevoel gaf over mezelf. Inmiddels heeft ze dit zelf ook actief opgepakt en hoor ik haar op dezelfde manier iets vragen aan mij of haar zus.

“The way we talk to our children becomes their inner voice.”

– Peggy O’mara

Het heeft een positieve invloed gehad op onze relatie en communicatie, naast het feit dat ons bedritueel voor meer verbinding zorgde. Onze emotionele connectie werd sterker en liefdevoller!

Dagboek

Toch kende ons proces pieken en dalen en zakte de moed me soms weer in de schoenen. Na een driftbui – dat bijvoorbeeld later op de dag plaatsvond – was ik toch weer erg teleurgesteld, wat niet eerlijk was tegenover mijn dochter. Als iemand me vroeg hoe het ging, merkte ik dat ik moeite had om een concreet antwoord te geven, omdat ik niet goed kon inschatten in hoeverre we vooruitgingen. Om onze groei beter te volgen, besloot ik een dagboek bij te houden. Dit hielp me om niet langer één dieptepunt de dag te laten overschaduwen, aangezien het daarvoor gewoon rustig was verlopen. Ik werd nog meer alert op het geven van complimentjes vanuit eigen initiatief op momenten dat dingen vlekkeloos verliepen. Ik benoemde steeds vaker hoe fijn het was dat […..]. Na verloop van tijd werd onze vooruitgang steeds duidelijker zichtbaar en merkbaar. Ik besloot mijn dochter te betrekken bij het reflectieproces. Ze kreeg de mogelijkheid om zelf een kleur te kiezen die bij haar gevoelens en ervaringen van die dag paste. Dit vond ze heel fijn. Ze vroeg er elke dag naar.

Vanaf dit moment reflecteren we samen onze dag, zelfs nu nog. Zij dat van haar, ik die van mij. Want we zullen altijd moeten werken aan onze relaties en ontwikkeling omdat er elke dag weer een nieuwe uitdaging voor de deur staat.

Calm your mind

Al deze ingezette middelen gaven mij rust in mijn hoofd, een kalme geest, net als bij mijn dochter. Vandaar de naam ‘Calm your mind’. Samen hebben we hard gewerkt om een warme en liefdevolle sfeer in huis te creëren, ondanks de uitdagingen die we tegenkwamen. Ja, het vergt absoluut inspanning en investering, maar één ding is zeker: je moet het zelf doen. Niemand anders kan het voor jou doen. Verbetering begint bij jezelf.

“Gaat het nu dan altijd perfect?” Nee, want elke situatie is weer anders maar in de basis weet ik hoe ik het aan moet pakken of herstellen en dat herstellen heeft zij ondertussen ook geleerd. Daarnaast blijft de gouden combi die ik hierboven heb beschreven nog altijd werken!

Als je me vraagt of het verbeterd is, zal ik met trots zeggen: Zeker wel met 80%. We doen allebei ons best! Die 20% geeft aan dat we onszelf kunnen zijn en fouten mogen maken om er vervolgens van te leren. Ik ben zó trots op haar, hoe ze is getransformeerd tot een meisje dat openstaat voor feedback – als de gemoederen zijn gezakt- hoe ze op zichzelf kan reflecteren en eerlijk tegen zichzelf en mij durft te zijn en bepaalde consequenties accepteert zonder er al teveel problemen van te maken. Hoe open ze is over hoe moeilijk ze het af en toe vindt. En dat het oké is om emoties te uiten en bepaalde gevoelens te voelen om er vervolgens over te kunnen praten en te ervaren dat het heel zinvol kan zijn. En hoe fijn het is dat we allebei sorry kunnen zeggen als het even misgaat. Ik zie hoe ze nu ook anderen helpt omgaan met struikelblokken en uitdagingen. Ze doet ongelooflijk haar best om bepaalde impulsen onder controle te houden en problemen op te lossen met respectvol gedrag, door meer te communiceren en te begrijpen dat andere mensen andere behoeften kunnen hebben. Waar ik het meest van geniet zijn de momenten dat ze mij spontaan op zoekt om even bij me te komen zitten of knuffelen en hoe ze ‘I love you’ zegt als ik haar naar bed heb gebracht. Dat is voor mij het allergrootste compliment dat ze me kan geven. Het gevoel van liefde en waardering.

“Niet iedere dag zal goed zijn, maar er zit vast wel iets goeds in iedere dag”

Oude patronen en overtuigingen

We streven er allemaal naar om ons leven op de rit te hebben en op te voeden vanuit onze eigen normen en waarden. Maar soms is het nodig om uit je comfortzone te stappen en negatieve gewoontes te veranderen naar hedendaagse inzichten. Onze manier van opvoeden hoeft niet hetzelfde te zijn als die van vroeger waarbij de meeste mensen geen opvoedboek ernaast hielden en we ze het dus ook niet kwalijk kunnen nemen dat gehoorzaamheid één van de belangrijkste normen was. In het verleden werd er weinig gesproken over zaken zoals burn-outs. Het uiten van je gevoelens werd soms gezien als zwakte. We werden opgevoed met het idee om door te gaan zonder te klagen zodat je een krachtige mentaliteit ontwikkelt. Zeker hier in ons dorp waar we ons laten opjutten door de prestaties van anderen. Velen van ons zijn met diezelfde strategie grootgebracht en velen van ons worstelen nu met relationele problemen, depressies en burn-outs omdat we onze eigen lichamelijke en emotionele grenzen overschrijden. De druk op onze maatschappij wordt steeds groter nu we constant aan moeten staan en bereikbaar moeten zijn. Emoties en gevoelens worden niet serieus genomen en aan de kant geschoven voor een ander of omdat we niet weten hoe we ze op de juiste manier kunnen/durven uiten. 

Het is tijd om de oude overtuigingen los te laten en te leren zorgen voor onszelf en onze kinderen, op een respectvolle manier die past bij de behoeften van deze tijd met de kennis die we nu hebben. Behandel je kind zoals je zelf ook behandeld wilt worden. Let op je stem, je woorden en je manier van praten. Respectvol en kalm. De shift naar meer bewust ouderschap en persoonlijke ontwikkeling is geen toeval. Dit is een proces waar veel tijd overheen gaat, maar door samen meer bewustwording te creëren, zetten we alvast één belangrijke stap richting een vreedzamere wereld. 

Doe je mee? Probeer dan nu de app 21 dagen gratis! 

P.S. Als je moeite hebt met het doorbreken van vastgeroeste gewoonten en het inzien van het nut van kleine stapjes, raad ik je het boek ‘Atomic Habits’ van James Clear aan.