Emotionele connectie

De meeste mensen handelen – soms bewust, vaak onbewust – vanuit de opvoeding die ze zelf hebben gehad. Vroeger werd er meestal opgevoed zonder een duidelijke strategie, vaak voortkomend uit onwetendheid of bepaalde gevoelens, waaruit overtuigingen en patronen zijn ontstaan. Vaak worden die patronen onbewust van generatie op generatie doorgegeven, zowel positief als negatief. Door bewust na te denken over wie jij als ouder wilt zijn, kun je deze ingesleten patronen doorbreken en op de lange termijn de vruchten ervan plukken.

Emoties zijn nou eenmaal ingewikkeld. Als je het zelf moeilijk vindt om emoties te uiten en te bespreken, kan het lastig zijn om je kind hierbij te ondersteunen. Dit kan er vervolgens toe leiden dat je dus ook moeite hebt met de gevoelens en bijkomende emoties waarmee je kind worstelt, juist nu je kind in deze fase moet leren omgaan met emoties en jouw begeleiding harder nodig heeft dan ooit.
Als deze basis namelijk goed staat, zal de samenwerking ook natuurlijker verlopen. En als de samenwerking beter verloopt, kun je zelf bedenken welke voordelen dat voor jullie zal opleveren.

Wat is een goede basis? Dit zijn enkele belangrijke kernwoorden:

Bewustwording
Acceptatie
Veilige omgeving
Communicatie
Empathie
Zelfbeheersing
Geduld

Bewustwording

Het begint met het herkennen en begrijpen van (o.a. onze eigen) emoties zoals je nu doet, je verdiepen in dit onderwerp. Je kunt daarnaast de lijst met emoties raadplegen om te ontdekken dat er naast de basisemoties zoals blij, boos, bang en verdrietig, nog talloze andere emoties bestaan die een betere lading geven aan bepaalde gevoelens. Zo kun je je beter inleven in een ander.

Acceptatie

Emoties zijn menselijk en mogen er zijn. Door ze te accepteren kunnen we er makkelijker over praten en ermee leren omgaan. Hoe willen we zelf benaderd worden in een heftige emotie? Waarschijnlijk net zo begripvol als onze kinderen.

Veilige omgeving

Het is dus van essentieel belang dat kinderen, net als wijzelf, ons veilig voelen om emoties te uiten zonder angst voor straf of afwijzing. Het is belangrijk dat ze weten dat ze altijd met hun gevoelens bij jou als ouder terecht kunnen. Houd er rekening mee dat als we ze nu niet leren dat ze veilig met hun gevoel bij ons terecht kunnen, dit in de puberteit en zelf daarna nog tot problemen kan leiden.

“Wat we niet mogen zeggen kroppen we op. Het transformeert zich in slapeloosheid, tranen, twijfels, pijn en verdriet… Wat we niet zeggen sterft niet, het doodt ons van binnen.”

Communicatie

Ook voor kinderen is het van groot belang om te ervaren dat emoties er mogen zijn. Door deze emoties te uiten, laten ze zien met welke gevoelens ze worstelen, aangezien ze nog niet altijd in staat zijn om die gevoelens onder woorden te brengen. We leren ze dit pas door samen te praten en te benoemen welke emoties overeenkomen met hun gevoel. Op deze manier leren ze hoe ze zichzelf en anderen beter kunnen begrijpen en vervolgens hoe ermee om te gaan.

Empathie

Door onze kinderen te leren wat hierboven beschreven staat, help je hen begrijpen dat anderen ook emoties hebben en leren ze hoe ze met respect en begrip kunnen reageren. Dit legt de basis voor het aangaan van gezonde relaties, zowel binnen het gezin, met vriendjes, familieleden als later, in romantische relaties.

Voorbeeldgedrag

Kinderen kijken vaak naar ons, volwassenen, inclusief hoe ze omgaan met emoties. Dit betekent dat wij als ouders een belangrijke rol spelen in hoe ons kind leert om te gaan met gevoelens, en hoe dit in de toekomst van invloed kan zijn op hun vermogen om gezonde relaties aan te gaan zonder daarbij hun eigenwaarde of respect voor zichzelf en anderen uit het oog te verliezen. Op deze manier help je ze om een zelfverzekerde en sociale persoonlijkheid te ontwikkelen.

Zelfbeheersing

Wanneer je merkt dat je kind hevige emoties ervaart, kan dit voor jou ook heftig zijn, wat weer een beroep doet op jouw eigen zelfbeheersing.

Klik hier om te lezen wat je kunt doen in zo’n situatie.

Adem eerst even diep in, adem lang en langzaam uit en moedig jezelf aan om kalm te blijven, zonder overdreven theatraal te zijn (door dit serieus en gefocust te doen ziet je kind hoe jij jezelf kalmeert in een stresssituatie).
Daarna benoem je de emotie die je zojuist geobserveerd hebt zonder daar meteen een mening aan te koppelen. Zeg bijvoorbeeld: “Jeetje, ik zie dat jij je erg [benoem de emotie] voelt. Kom eens even bij me.” Lukt dit niet, laat dan eerst even uitrazen mits dit geen gevaarlijke situaties oplevert.
Vervolgens begint het troosten en kalmeren. Zodra de intensiteit van de emotie is afgenomen, kun je pas praten over hoe ze met die emotie kunnen omgaan, anders komt het niet aan. Kies een rustige en veilige omgeving en spreek met een kalme stem om ze niet weer in de stress te laten schieten.
Het is van essentieel belang om samen met je kind te zoeken naar een aanvaardbare manier waarop ze hun emoties kunnen uiten.
Besef dat het resultaat van jouw inspanning waarschijnlijk op de langere termijn zal plaatsvinden. Dit vraagt om veel geduld. Er is geen verantwoorde snelle fix om ‘het probleem’ op te lossen, al zouden we dat graag willen. Wat je wel zult ervaren is trots omdat je jouw kind met liefde en respect hebt behandeld. Waarschijnlijk zoals je zelf ook behandeld zou willen worden. Op deze manier dragen we samen bij aan de waardevolle lessen die we onze kinderen leren.

Het is niet alleen belangrijk dat we hen leren hun emoties te uiten, maar ook hoe ze dat op een gepaste manier kunnen doen. Agressief en respectloos gedrag is niet acceptabel, en hierin moeten we het goede voorbeeld geven.

Klik hier om te lezen wanneer je met je kind dit gesprek aangaat

Zodra het stressniveau bij het kind is afgenomen, kun je uitleggen hoe de situatie jou of anderen kan beïnvloeden, zonder volledig in de rol van slachtoffer te treden. We begrijpen dat dit niet altijd eenvoudig is, omdat we zelf ook interne conflicten ervaren. We zijn allemaal mensen met gevoelens, en het is belangrijk om die gevoelens te uiten. In bepaalde situaties is het van belang dat we de aandacht eerst op ons kind richten, vooral als zij aangeven moeite te hebben met een intern gevoel dat ze nog niet volledig onder controle hebben. Echter, als we dit zelf ook nog lastig vinden, is dat wellicht de eerste les en kunnen jullie samen oefenen. Daar hoeven we ons niet voor te schamen. Dit mogen we ook kenbaar maken aan ons kind. Zeg bijvoorbeeld; “Goh, ik vond het zelf ook even moeilijk, zag je dat? Sorry dat het me even niet lukte om kalm te blijven.” Zo ziet je kind dat jij ook wel eens worstelt met emoties. Heel waardevol voor jullie emotionele band.

Een kind moet ook leren omgaan met teleurstellingen in zijn/haar leven. Door ervaringen op te doen met teleurstellingen en daarop te reflecteren, ervaart een kind dat een teleurstelling vaak geen reden hoeft te zijn om op te geven.

Geduld

Dit alles kan een langdurig proces zijn, waarbij we samen met onze kinderen leren hoe we met emoties kunnen omgaan. Het gaat met vallen en opstaan omdat elke situatie weer andere emoties kan oproepen. Het is belangrijk dat we ze – door zelf het goede voorbeeld te geven – leren wat hierboven staat beschreven, zodat ze het later zelf gaan toepassen. Door samen te oefenen en te groeien dragen we ons steentje bij aan een vreedzamere wereld. Onthoud dat er geen haast is bij het leren van deze vaardigheden; het gaat erom dat je er mee bezig bent. Dat is al heel veel waard!

Je ziet wel, het begint allemaal met het creëren van emotionele intelligentie, ook wel bekend als EQ (Emotionele Quotiënt). Het omvat het vermogen om je eigen emoties te begrijpen en te reguleren, je in te kunnen leven in de emoties van anderen, effectief te communiceren en goede relaties te onderhouden. Iets wat ikzelf ook heb moeten ontdekken, begrijpen en leren waarbij ik nog steeds – ondanks deze kennis – wel eens vastloop. Dankzij deze ervaringen worden we steeds meer de persoon die we willen zijn. Zie elke uitdaging dus als een kans om te groeien en jezelf beter te begrijpen.
Het is een levenslang proces, met vallen en opstaan en het vereist geduld. Het doel is niet om snel te ‘repareren’, maar om samen met onze kinderen te groeien en te leren hoe we met emoties kunnen omgaan.

Laten we vandaag al beginnen met een stukje zelfreflectie door het observeren van onze eigen emoties; Wat voel je eigenlijk in bepaalde situaties en hoe reageer je op je eigen emoties en op dat van een ander? Ontdek je eigen patronen en gewoontes en kijk waar je aan wil werken. Gebruik het dagboek ook voor jezelf om je eigen vorderingen bij te houden.

Geloof me, het is de moeite waard!